رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل با استرس ناباروری زنان و مردان نابارور

زمینه و هدف: همانگونه که پدیده ناباروری تحت تأثیر عوامل فیزیولوژیک به وجود آمده و در قلمرو علوم پزشکی قرار می گیرد، دارای جنبه های روانی- اجتماعی بوده و در قلمرو علوم رفتاری و اجتماعی نیز قرار می گیرد. اکنون مطالعات رو به گسترشی وجود دارد که نشان داده اند که عوامل روانشناختی می توانند هم در ایجاد ناباروری دخالت داشته باشند و هم اینکه ناباروری می تواند پیامدهای روانشناختی بسیاری را با خود به همراه داشته باشد؛ از جمله این مؤلفه های روانشناختی، می توان از استرس ناباروری، کنترل درونی – بیرونی و عزت نفس نام برد. پژوهش حاضر در نظر دارد ضمن بررسی ارتباط خرده مقیاس های منبع کنترل (درونی بودن، شانس و اعتقاد به قدرتمندی دیگران) و عزت نفس با استرس ناباروری با مؤلفه های (ارتباطی، جنسی، اجتماعی، سبک زندگی بدون فرزند و نیاز به والد بودن) ارتباط استرس کلی با عامل جنسیت را مشخص نماید. روش بررسی:30 زن و 30 مرد نابارور بدون ارتباط همسری با عامل ناباروری زنانه یا مردانه با تکمیل پرسشنامه های عزت نفس روزینبرگ (1989)، منبع کنترل درونی- بیرونی لونسون (1975) و پرسشنامه استرس ناباروری نیوتن و همکاران (1999) در این پژوهش شرکت کردند. تمامی افراد مورد مطالعه از مراجعین به کلینیک ناباروری رویان جهت درمان ناباروری و به روش نمونه گیری تصادفی منظم در فاصله تابستان تا زمستان 1382 انتخاب شدند. جهت آنالیز داده ها از نرم افزار آماری spss استفاده و 05/0p<به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. نتایج: براساس نتایج تحقیق، بین عزت نفس و تمامی مؤلفه های استرس ناباروری (جنسی، ارتباطی- اجتماعی وسبک زندگی بدون فرزند و نیاز به والد بودن) رابطه معکوس و معنی داری (05/0p<) وجود دارد و از بین مؤلفه های استرس ناباروری، موضوعات جنسی بالاترین ضریب همبستگی را با عزت نفس داشت. علاوه بر این، بین منبع کنترل بیرونی (با گرایش قدرتمندی دیگران) و مؤلفه های جنسی، ارتباطی، اجتماعی و سبک زندگی بدون فرزند و بین منبع کنترل بیرونی با (گرایش شانس) و مؤلفه های ارتباطی- اجتماعی و نیاز به والدشدن زنان و مردان نابارور رابطه معنی داری (05/0p<) وجود داشت. هر چند تفاوت بین استرس ناباروری زنان و مردان نابارور معنی دار نبود، ولی بر اساس تحقیق، نمرات زنان نابارور در تمامی مؤلفه های استرس ناباروری (اجتماعی، جنسی، ارتباطی، سبک زندگی بدون فرزند و نیاز به والد بودن) بیشتر از نمرات مردان نابارور بوده و از بین این مولفه ها، موضوعات جنسی در زنان نابارور و موضوعات ارتباطی در مردان نابارور بالاترین ضریب همبستگی را در جهت معکوس با عزت نفس آنها داشت. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که در بررسی پدیده ناباروری، عوامل روان شناختی، از اهمیت نسبی برخوردار بوده و نیازمند است که در تحقیقات آینده به نقش سایر عوامل روانشناختی، همچنین عوامل اجتماعی ناباروری توجه شود.